Urgentie
Urgentie
Wanneer is kunst eigenlijk urgent? Je komt die term nogal eens tegen. Iets om van in de war te raken: want waar hebben we het in hemelsnaam over?
Langzamerhand begin ik iets te vermoeden.
En dan is het ook meteen urgent om dat helder te krijgen, merk ik.
Het lijkt zo te zijn: wanneer je iets doet, dat samenvalt met een diepere laag in jezelf wordt het ineens menens. Haast als vanzelf drukt zich dat uit.
Sommigen sporten omdat zij dat als belangrijk voelen. Anderen voelen de drang om iets te onderzoeken. Of om muziek te maken.
We hebben het hier even niet over obsessies. En ook niet over illusies die met je op de loop gaan.
Maar het is erg sterk. Het moet.
Welk niveau er gehaald wordt is onbelangrijk,
het is echt. De actie heeft een reden van bestaan.
Dat geldt dus ook voor kunst die op zo’n manier ontstaat.
En dat merk je op.
Het moet wel echt zijn
Dat was een veelgebruikte uitspraak van Anton Heyboer. (Al hield hij zich zelf niet altijd aan zijn eigen regel. Voor de verkoop. Je weet wel, zoveel vrouwen. Je moet ze onderhouden.)
Kunst. Dat kan samenhangen met de tijdgeest, of met de huidige maatschappij.
Het kan de uiting van iemands eigen ontwikkeling zijn, diens zielenroerselen.
Het kan draaien om de ander. Om liefde, angst, duisternis, of verdriet.
Maar als het uit een oppervlakkige laag voortkomt, dan vindt je misschien braaf ambachtelijk werk, soms oorverdovend knap. Een hoop gezwoeg.
Of spielerei, gewoon om de lol. Kitsch, of blij, oprecht amateurisme. Of soms een groot gedreven ego. Zie mij, hoor mij! Ik doe er toe!
Als je enig vergelijkingsmateriaal hebt, dan kun je dat merken. Wat niet perse iets hoeft af te doen aan het werk.
Waarom?
Maar. Urgentie in de kunst zegt: dit werkstuk doet er toe. Dit moet er zijn. Dit moet gezien of beleefd worden.
Dat voel je ook. Je merkt het.
Want het blijft steken. Het blijft je bij. Heel veel langer. Het werkt.
Het roept een vraag bij je op:
waarom is dit gemaakt?
Het maakt je wakker.
Hierbij: detail van Canna , ’15. Pastel, gemengde techniek, op moerbeipapier. (Overigens uit Heyboers atelier.) Lees meer over echt. En over wat Heyboer daarover zegt. Voor Xandra en
2 reacties
Precies wat ik zocht! Ik maak al een poosje muziek en heb vaak moeite uit te leggen waarom ik een nummer of band goed of minder goed vind. Ik was blijven steken op het woord intentie. Wat ook veel uitleg behoeft en niet direct landt. Gisteren bedacht ik me plots dat het woord urgentie de lading draagt. Zegt mijn vrouw die kunstacademie heeft gedaan dat dat een veelgebruikte term is in de kunst.
Dag Marjan,
De overeenkomsten tussen muziek en beeldende kunst zijn er legio, hoewel ze toch ook zo verschillend zijn. Een groot verschil is de uitvoering, bij muziek heb je elk moment weer een schoon werkblad, de volgende seconde kan weer worden gevuld met nieuw geluid. Ik zit te bedenken hoe je daar vorm aan zou kunnen geven. Een zandkunstenaar komt in de buurt. Het is denkbaar om een digitaal werkblad te maken dat de oudste lagen of penseelstreken vervaagt met een bepaald tempo. misschien zelfs met een ritme. Daar kan met meer kunstenaars (remote) op samengewerkt worden, misschien werkt dat goed zonder contact via de stem of er zou muziek of ritme te horen kunnen zijn. Ook is er natuurlijk, bedenk ik me, ook projection mapping live al als beeldende kunstvorm. https://www.youtube.com/watch?v=jtFthRSqRwQ
Het mooie van beeldende kunst is juist weer dat een beeld je in 1 keer raakt, terwijl muziek tijd nodig heeft om tot je te komen. Wat ook weer mooi is. Het is mooi dat we allerlei kunstvormen hebben om van te genieten.
Groet, Jeroen