De man die op avontuur wilde gaan. Hercules Segers
De man die op avontuur wilde gaan. Hercules Segers
De man die op avontuur wilde gaan. Hercules Segers. Dat was ook de man die nooit veel verder kwam dan uit het raam te kijken van zijn eigen huis in oud Amsterdam. Daar maakte hij zijn etsen en schilderijen, ergens in de 17e eeuw (en momenteel te zien in het Rijksmuseum).
Maar toch beleefde hij eindeloze avonturen, door volstrekt nieuwe etstechnieken uit te proberen, en met razendfijne lijntjes hele rotslandschappen te ontdekken in de wonderlijke vlekken en structuren die daardoor toevalligerwijze op zijn plaat waren ontstaan. En steeds verder dwaalde hij dan – al tekenend – zijn eigen landschappen in, steeds kleiner wordend, op zoek naar eindeloze horizonnen.
Verlangen
Hoe moet dat gevoeld hebben, drie hoog achter in Amsterdam, uitkijkend over de stad? Hij heeft de gebouwen tegenover zijn huis aan de Lindengracht, zijn uitzicht, zelfs in een schilderij (Huizen bij een steile klif) gebruikt. In een ruig landschap. Met een einder die zich maar blijft uitstrekken… Is dat snakken naar de vrijheid? In werkelijkheid kwam hij wat rotsformaties en ‘bergen’ betreft niet heel veel verder dan de stuwwallen bij Amersfoort en Rhenen. En die zijn niet zo heel leuk om tegenop te fietsen ’s ochtends vroeg, maar woest of hoog, nou nee. (Er gaat een gerucht dat hij, dronken, een doodsmak heeft gemaakt, van de trap. Thuis. Misschien werd zijn Fernweh hem wel teveel.)
Het is zulk piepklein werk altijd, deze etsen. (Net als die van Rembrandt, twee kunstenaars die elkaar wel konden waarderen). Maar toch, met je neus er bovenop kun je oneindig dwalen in de landschappen die Hercules voor zichzelf opriep. Ruige rotsen, slingerende paden, al of niet badend in subtiel maanlicht, en vooral weg – ver weg.
Hierbij: detail van Gezicht op Amersfoort, ca. 1625-1630. Deze prent is niet in spiegelbeeld, en wij hebben al druk zitten speculeren, waar Hercules Segers toch gestaan moet hebben toen hij de schets van de stad maakte. Ben je toevallig een Amersfoorter? Kijk maar eens goed. Zelf denk ik bij de grote toren het aparte kleine zij-torentje te missen: het kind in de armen van de Maagd. Maar de tekening van de ets klopt: ik ben er voor gaan wandelen, daar waar Segers ooit liep. Hercules Segers in het Rijksmuseum. Tot en met 8 januari 2017.
(Voor R.)
één reactie
Dank je wel voor een andere manier van kijken naar zulke kleine tekeningen (verkeerd woord :-))
Ik ga er zeker nog een keer naar kijken met m’n neus er boven op! Ik wil ook wel weer eens dwalen en grachtenpanden ontdekken in Italiaanse berglandschappen.