Dat kan mijn dochtertje van vier ook! – Ja, maar jij niet… Picasso en Congo de chimpansee

Dat kan mijn dochtertje van vier ook! – Ja, maar jij niet… Picasso en Congo de chimpansee 

Dieren kunnen ook schilderen, echt waar. Sommigen hebben zelfs heuse aanleg. Picasso kocht zelfs een werkstuk van de jonge chimpansee Congo, die in de vijftiger jaren  furore maakte als ‘abstract’ kunstenaar. Meer apen worden aan het schilderen gezet, andere dieren ook, olifanten zelfs. Maar je moet wel opletten en onderscheid maken tussen aangeleerde kunstjes (de olifanten, vermoed ik) of iets redelijk waarachtigs. 

Schilderende apen?

Als de begeleider van een schilderend dier zelf een gehaaide schilder/-es is zal dat anders werken dan met een minder handig persoon, die rottige penseeltjes geeft, bijvoorbeeld. Maar wat mij daagt is dat een dier – of heel jong mens nou net dat wel kan, wat wij met onze op denken getrainde breinen niet meer kunnen. En als het ons lukt, dan noemen we het flow. Niet denken, maar ‘gewoon’ aandonderen en genieten van wat er gebeurt. Zoiets zei Karel Appel ook: ‘Ik rotzooi maar wat aan’. Ik hoor de verontwaardiging van toen nog in m’n oren toeteren. Waar gaat het eigenlijk om?  Of je iets ‘kunst’ kunt noemen? De oeverloze discussies… Wat een gedoe.

Kom maar op

Het gaat erom of je op zo’n manier kunt werken dat datgene dat zich wil aandienen ongehinderd op je papier terechtkomt. Of op je pianotoetsen. Of in je rap. Of waar en hoe dan ook. Dat is de kunst.

Want waarom in ’s hemelsnaam zou je het anders doen? Er kan helemaal niets nieuws ontstaan als je het probeert te sturen. Nieuw is namelijk: dat wat er nog niet is. Dus daar kun je helemaal niets over weten of bedenken, laat staan sturen. 

Laat maar komen. Dat zal Picasso herkend hebben in het werk van Congo.

Mijn held

In bijgevoegd artikel over mijn kleine grote held Congo (kijk hier) en de discussies die destijds losgebarsten zijn, worden de handen van Jackson Pollock ‘total animal‘ genoemd. Anton Heyboer had het altijd maar over zijn ‘krokodillenbrein‘. Hij schatte de manier waarop dieren, de natuur, functioneert hoger in dan het functioneren van de mens. Gut, waar halen ze het toch vandaan die kunstenaars.

Mag ik?

Kijk naar het werk van Congo (kijk hier), ik zou er zo graag enthousiast over vertellen, je ziet ‘m genieten van een verfstreek, dwars over het hele papier, vaart, ruimte, vrijheid. Of het werk van Michael, een gorilla (kijk hier), die met aangeleerde gebarentaal kan uitleggen wat hij schildert. De kleuren, in een veeg, van de langsrennende hond.  ‘Een bal’ zei een schilderende primaat eens, over iets dat absoluut niet rond was, maar wel in lijnen en vegen het stuiteren weergaf. (Veel ‘echter’ eigenlijk. Daar zat ik weer met m’n vooropgezette ideeën.)

Maar – dan wordt deze blog weer zo lang.

Hierbij: Werk van Congo.

Meer: Ontdek waar ideeën vandaan komen. Lees over Jackson Pollock. De Tentoonstelling Anton Heyboer in het Gemeente Museum Den Haag is te zien van 26 augustus 2017  t/m 4 februari 2018. Meer over Heyboer. Meer Picasso op deze site.