Wat is dat – cultuur?

Wat is dat – cultuur?

(Toets op ‘lees meer’ voor correcte weergave) 

De nieuwe staalkaartkunstenkrant (zie link onderaan) besteedt alle aandacht aan de manieren waarop de politiek kunst en cultuur wil gaan benaderen. In de gemeente Amersfoort, bijvoorbeeld. ‘Kunstenaars moeten worden ondersteund, cultuur moet voor iedereen betaalbaar zijn.’ Dat stelt de SP in de inleiding van haar partijprogramma om maar iets te noemen. Maar:

Wat is cultuur eigenlijk?

Niks musea, niks exposities en theaters.

Cultuur, dat is de grond waarop je staat, het land waarin je woont. Figuurlijk, niet letterlijk. Dat is wat jij veroverd hebt op jezelf door de diepte heen. Cultuur is wat jij daarvan deelt met anderen. Cultuur is wat jij daarvan herkent bij anderen, in hun werk. En waar je steun vindt in de herkenning.

Blaas!

Cultuur is een begin maken met te ontdekken, waar in de kleerscheuren van het bestaan wat licht te zien is. Al is het maar een sinteltje dat gloeit. Cultuur is: opmerken welke dingen dat sinteltje uitdoven, en welke dingen juist de zuurstof verschaffen om het aan te blazen. Cultuur is voortdurend blijven zoeken naar die momenten, naar die plekken. Cultuur is blijven blazen en aan blijven blazen tot zo’n sintel verder op-gloeit en vlam vat. En brandstof geven. Om het licht en de warmte. Om de kern van je bestaan.

Cultuur is een kaartje kopen voor een voorstelling? Om de dooie dood niet. Cultuur is om je heen kijken en alsmaar opletten waar en wanneer er licht aangaat. Een opmerking die diep raakt, een flard muziek die je bijblijft.

Bijt!

Cultuur is, wanneer je daar te weinig van kunt vinden, dat je jezelf dan maar door de taaie massa van de dagelijkse realiteit heen bijt. En klauwt. Cultuur, dat is jezelf bevrijden uit het dood-gewone, uit het zelf-geknutselde web van illusies, uit het graf van de roestende gewoontes.

En cultuur is dan vooral: daar staand in blijven, rechtop in dat gevecht, ook al wordt het je zwaar gemaakt. Om de lucht die je kunt krijgen, de ruimte en de vrijheid door je als mens teweer te stellen tegen –  tegen de gevangenis die je zelf bent.

Tenminste – als je tanden hebt. Als je door kunt bijten. want daar begint het. Bij jou zelf. We kunnen allemaal wel gaan liggen suffen op die heuvelrug hier. Prettig zwelgen in  consumeren op ‘niveau’, en keeping up apearances. 

Blijf!

Als we dat nou allemaal eens zelf gaan doen, dat doorbijten tot we bij de kern zijn. Kijk, dan ontstaat er pas cultuur. Je herkent dit bij de een, dat bij de ander, en reikt elkaar de hand. Cultuur. Een die er toe doet. En ach, dan kan ik wel een expositietje hier en een manifestatietje daar aan. Dan krijg ik ook geen vlekken in m’n nek van goed cultuuronderwijs, ballet of opera, nee zeg, gooi er dan ook nog maar een antiek gebouw of wat tegenaan.

Maar daar begint het helemaal niet mee, cultuur, dat begint bij jezelf. Cultuur poept kunst uit. Vanzelf. Duizenden soorten. In alle hoeken en gaten. Levensschool, steun en toeverlaat. Inspiratie. Voor elkaar.

Of hang

Helicopterview: als we hier niet samenhangen zullen we allemaal zeker hangen.

Over hangen gesproken, lees hier meer: Schok van herkenning – Jordan Wolfson in het Stedelijk . Dit artikel is gepubliceerd in Staalkaartkunstenkrant nummer 25. Lees ook: De wankele basis van kunst 

Lees ook Cultuur. Wat doe je d’r an?