A tale for the time being – een boek dat de tijd in de maling neemt

A tale for the time being – een boek dat de tijd in de maling neemt

Of – laten wij onszelf door ’tijd’ in de maling nemen?

Einstein vond tijd al reuze relatief, maar in het boek A tale for the time being van Ruth Ozeki (zie link onderaan) wordt de tijd helemaal lekker op z’ n kop gezet. Grappig, hoe je dat kunt doen door met woorden te spelen – het wordt een stuk lastiger als je dat probeert met een schilderij te doen: als dat eenmaal af is, dan hangt dat daar maar stilletjes te hangen. De enige manier waarop ik al schilderend met de tijd kan spelen zit ‘m dan uitsluitend in het ogenblik van het schilderen zelf. Namelijk door op precies dat moment even in een andere realiteit te stappen. En weer terug.

Al moet ik zeggen dat iemand als onze M. C. Escher er een feestje van maakt door met zijn werkstukken, die toch ook heel stilletjes aan de muur hangen, alle gevoel voor tijd en ruimte op de hak weet te nemen.

Tijd als kauwgum

Bij Ruth is tijd een levende factor, waarin alles met alles samenhangt, maar waar in alle hoeken en gaten zich deuren naar onbekende werelden kunnen openen. En wij maar denken dat wij de tijd in de hand hebben en kunnen manipuleren, met de wijzerplaat van een klok, agenda’s, al of niet elektronisch: niets is minder waar. Hoe tergend langzaam ze voort kan kruipen wanneer je vol spanning wacht, of hoe razendsnel ze voorbij kan vliegen als alles prettig is. Zo relatief. Het is maar net wat je verwacht, wat je uitgangspunten zijn – of je dat nu beseft of niet.

In de film Mulholland Drive maakt David Lynch ook ruimschoots de kachel aan met heden, verleden en toekomst, net zoals hij zijn karakters van kleur laat veranderen alsof hij ze als dotten smeuïge olieverf op een palet uitsmeert en met elkaar vermengt tot heel nieuwe kleuren. En laat die weer illusies blijken.

Of tijd als doorgang

Net zo min al ik kan weten wie jij bent, en of je wel bestaat, of dat ik hier gezellig tegen mijzelf aan zit te praten – om met Ruth Ozeki te spreken – net zo min weet ik, wanneer, in welke tijd jij dit onder ogen krijgt En net zo min weet jij dat van mij. Daar kunnen jaren tussen zitten. En toch, het moment, dat ik dit schrijf, en het moment waarop jij dit leest, die twee die vallen samen. Een brug in de tijd – een opening – tussen jouw wereld en jouw tijd en de mijne. We ontmoeten elkaar – in een enkel moment. (Lees verder na de afbeelding)

Woorden – of magie?

En weet je wel hoeveel momenten er zijn? En hoeveel mogelijkheden dat biedt? Inderdaad, je hebt hersenen van kauwgom nodig, maar die krijg je vanzelf van dit boek. Want mijn voorbeelden zijn slechts een simpel begin. Er zijn ongekende vergezichten te ontdekken – waar je dagelijks over struikelt – zonder ze te zien. Woorden – of magie? Als je het boek leest, doe het maar in het Engels. En neem de tijd. (Lees verder na de afbeelding, zie onder)

Hierbij: Detail van Dagboek – Nao, pastel op papier.

Meer: Lees De ongedachte gedachte Of het spel met de tijd van Anton Heyboer: Be me – Anton Heyboer en Dr John, of Over de tijd die niet bestaat Of kijk bij Gallery – allemaal een spel met de tijd: Weet je hoe ik mijn kunst maak? Hier nog wat meer over David Lynch. Over het boek: Engels, en Nederlands.