Franz & Ferdinand Bauer in het Teylers Museum: kunst versus wetenschap

Franz & Ferdinand Bauer in het Teylers Museum: kunst versus wetenschap

Ze zijn momenteel te vinden in het museum waar je ook de top van de Mont Blanc kunt vinden: de twee broers Franz en Ferdinand. Hun botanische tekeningen, van dieren en planten, tot in het kleinste detail. Met hen bezoek je een andere planeet – die uiteindelijk de onze blijkt te zijn. (Lees verder na de afbeelding)

Ze zouden een eeneiige tweeling kunnen zijn, de broertjes Bauer, en waren zij in alles wat ze deden niet van elkaar te onderscheiden, maar dat waren ze niet. Wel verschilden hun onderwerpen. Wetenschappelijk verantwoorde weergave is een eerste voor botanische tekeningen, dus er is geen enkele ruimte voor zelfexpressie of fantasie. Toch hoop je nog enig karakterverschil te kunnen zien in de tekeningen van deze twee broers, maar nee… zij deden hun werk uitstekend. Want objectief. Wat een kwaliteit, deze twee tekenaars, en wat een liefde. (Lees verder na de afbeelding)

Ondanks zichzelf

Wetenschap als uitgangspunt en doel dus, maar toch roepen zij met hun werk sferen op, die boven de letterlijke weergave uitgaat. Heel wat van hun adembenemende composities leven nog steeds voort bij mij, al ben ik allang weer thuis. Rembrandt is er niks bij. De eerste blik al, nog van een afstand, op een blad met de afbeelding van een enkele plant toont iets – dat niet van deze aarde is. En, aangetrokken, duik je van steeds dichter-, en dichterbij op het werk, en telkens weer onthult zich een nieuwe realiteit. Kleiner, steeds kleiner zijn de details, en telkens weer ontplooit zich een nieuw wonderlijk universum. (Lees verder na de afbeelding)

Met je neus erbovenop

En dan moet je gewoon nog dichterbij kijken, ogen op vergrootglas-stand nu, en dan gebeurt datzelfde wonder nog een keer: daar ontdek je weer een nieuwe onbenoembare wereld. Fascinerend, maar totaal onbekend. Weidse vergezichten, ongrijpbare vermoedens. En ook al heeft de wetenschap dat allemaal voor je uitgeplozen en benoemd, het mirakel blijft bestaan. Spooky soms, en als van andere hemellichamen afkomstig. En het zijn tekeningen, die dat oproepen. (Lees verder na de afbeelding)

Hoe dat kan? 

Zulke kleine, vers in de boenwas gezette kabinetten en zulk ragfijn en exact tekenwerk – en toch blaast je hier een wind om de oren – van heel ver weg –  alsof je op de top van de Mont Blanc staat. Het mysterie blijft overeind.