Twintig jaar vrijwillige Lockdown: The Mountain Yogi

IJs en ijskoud in isolatie – The Mountain Yogi

Hier zie je een prachtige documentaire (als je van reizen en ruimte en bergen houdt helemaal): van Jaap Verhoeven  The Mountain Yogi (uit 2016) 

Dat is even iets heel anders dan lockdown in Zeeland, op de Veluwe of in Amsterdam: twintig jaar vrijwillige isolatie midden in de Himalaya. Tibet is in 1953 meer dan volledig onder de voet gelopen door China, maar in de nabije landen is nog aardig wat van de cultuur heel. Die net zo min alleszaligmakend is als die van ons in het westen – maar het is altijd erg verfrissend om een compleet andere insteek tot je te nemen. Zeg maar: tips voor een lockdown – van een Yogi in de sneeuw.
De hoofdpersoon Govinda heeft de moed geen veiligheid na te streven en geen bezit of comfort. Integendeel. Van jongs af aan had hij al door dat hij een ander pad wilde volgen (er zijn keuzes en keuzes). Dat heet daar Dharma. (Geestelijk pad. Geestelijk, ja.) Je kunt er van alles op te bekritiseren hebben (Is hij een masochist? Is hij uit op status en aanzien binnen die gemeenschap? Macht? Of gewoon niet zo erg goed snik?), maar het lijkt tamelijk echt en oprecht. Het is een film die rechtovereind blijft.

‘Ik heb niets’ 

Voor deze lui is het tamelijk gewoon om ervan uit te gaan dat je (veel) vaker dan een keer leeft, en ze hebben hun intuïtie (o. a. door dromen serieus te nemen) zó weten te ontwikkelen dat ze in staat zijn (vinden zij) om een belangrijke Tulku terug te vinden als die weer geboren wordt.
Dat is dan iemand die het ooit eerder voor elkaar geschopt heeft om een ‘heel mens’ te worden, iemand die zijn of haar geestelijke potentie gerealiseerd heeft. En na de dood weer opnieuw terug komt om anderen verder te helpen. Nou, nou… (Dan moet je wel RETEbewust zijn!)
Er aan werken om je potentie te verwezenlijken kan bij hen langs twee wegen: je gaat het klooster in (en duikt de wereld van een instituut als een ‘kerk’ in), of je gaat een veel radicaler pad. Dat laatste doet deze Govinda. Kennelijk is hij op z’n 24e vetrokken om zichzelf te stalen aan de moeilijkste omstandigheden. Met enkel mantra’s om net zo lang te herhalen totdat je het gesteiger van je eigen hersenen onder de knie hebt gekregen en de rust vindt om werkelijk te luisteren naar wat er diep van binnen leeft in een mens. Het is een training van jewelste.

Om manipadmé hum

Dat is zo’n mantra. Een (Tibetaanse) oertekst die je stelselmatig focust op het je realiseren dat leven, God, liefde, of hoe je het ook benoemt, in alles altijd en overal in en om je heen is. Meer zeggen die woorden niet. Of het niks is. Net zo lang tot je je niet meer laat afleiden door je eigen gedachtekronkels. Of die van anderen. 20 jaar lang. In een ijzig hol in de bergen.
Daarbij gebruikt hij als steun de teksten van iemand die hij als zijn leraar beschouwt, al is die man, Milarepa ook alweer zo’n 1000 jaar van de aardbodem verdwenen. (Of niet dus – volgens hun overtuigingen.)
En dan leeft ie in een wereld waarin velen dat nog normaal vinden: iedereen mompelt mantra’s of wappert met gebedsvlaggen of gebedsmolens. Allemaal om dat herhalen van de goede wensen voor alle levende wezens, je zwiept ze gewoon de wijde wereld in. Je goede wensen laten meeliften met de wind, slim of wat?

School is wel jammer

Al is het wel jammer, vindt ie, dat de kinderen nu naar school gaan en ‘dus niets meer weten’ van die levensstijl. Daar zit wat in.
Hoewel velen daar vaak nog zo leven, maakt men wel onderscheid: iemand die het met enorme kracht – en wilsinspanning tot een dergelijke niveau heeft gebracht wordt wel (h)erkend. De mensen voelen zich enorm aangetrokken, en hopen een beetje mee te krijgen van zijn aanwezigheid, of aanraking. En goedgemutst doet ie ook nog een beetje Jomanda met flessen water.
Is het op gezag dat ze hem aanvaarden? Hun eigen behoeftigheid? Worden ze meegesleept door anderen, zijn ze ‘starstruck’? Kan allemaal zo zijn. (Gek genoeg kun je er volledig naast zitten en het dan toch helemaal raak hebben.)
Soms kun je werkelijk aan iemand afzien dat hij/ zij op een ander niveau leeft. Tenminste dat meen ik soms te zien. Heel zelden. Soms een flard tekst. Een lied. Een overgeleverd stuk kunst.
Hier meen ik dat ook te zien hier en daar. 

Goden en demonen

Hoe vreemd die wereld ook is voor ons. Goden en demonen te over, en mededogen is ook meteen maar een god (Chenrezig), maar daar valt doorheen te kijken. (Onze oude Grieken en Germanen deden ook niet veel anders, iets uiterst belangrijks kreeg een godennaam.) Maar het is wel mededogen.

Vies

Ouwe handdoek om, tanden uit z’n mond, te vies om aan te pakken (al duwen ze hem ergens in de documentaire wel in bad zo te zien), maar gedreven met een vuur dat niet te geloven is. Ik heb ‘m opgezocht, 55 nu, met mondkapje, en hij geeft nog steeds nergens om, geen cent rijker, geen tand méér – iets schoner dat wel – en alleen maar pret. Warmte uitdelend, nooit moe van al die mensen die wat van ‘m willen, en sjezend door de bergen: met een noodgang. Gek op muziek en dansen, weigert zich de bewondering aan te trekken: voort!
Het heeft geen zin om er over te praten zegt the mountain yogi: ‘Words come from the mouth’, je moet het doen. Ga maar eens een maand lang een uur per dag aan de slag met je mantra. Dan zie ik wat er verandert in je, en jij ook. Dat zijn niet zonder meer de woorden van een simpelmans.

Kort van stof. Niks nadenken, boeken lezen of uitleggen. DOEN

Geweldig verfilmd, met zijn helpers die eindeloos respect uitstralen voor iedereen om zich heen, en zijn broertje dat met zijn vrouw is getrouwd (in die streek is dat gewoon, de economische omstandigheden zijn zo schraal dat een enkele gezin niet kan leven met de inzet van één echtgenoot, er zijn meerdere broers/ mannen nodig). De moeder loog toch ook dat er een kind geboren was: ze hadden alle handen nodig – niks geen Lama (geestelijke) of Tulku hier – dan nemen jullie ‘m mee naar een klooster, ik heb een zoon nodig hier! Nuchtere Hein.
En die bergen!
Moet je kijken hoe hij langs die puinhelling racet (‘Obstackles are always there, that you have to face – they’re helping. They are teachers’ – terwijl hij een kei of wat opzij schopt op minuut 44). En de cameraploeg geeft het op om achter hem aan te rennen (zie het beeld schokken) en acht het wijzer er niet verder achteraan te gaan. Je ziet hem verdwijnen in de verte. Neuriend.

Maan

En aan het eind van de documentaire: de enorme lol als hij uitlegt hoe suf wij eigenlijk zijn dat we eerder onder de indruk zijn van de vinger die wijst naar het doel (de maan bijvoorbeeld) dan van het doel zelf. Omdat we dat doel (door teveel gedoe in de kop) nauwelijks zien!
Toch schijnt die (vrijwel) volle maan – terwijl ik dit schrijf – ruimschoots op onze bolletjes…

Moeras

(In het zompige moeras bij Den Ilp in Noord Holland heeft eens iemand geleefd die een vergelijkbare insteek had, een kunstenaar, Anton Heyboer. Nu weer eens een kerel die met vier vrouwen leefde, en niet eens om de sex.
Hetzelfde verhaal maar dan anders. Hij viel buiten systemen. Ook, omdat wij al een poos geen sterke systemen in die richting meer hebben. Dus ontwikkelde hij er maar een van zichzelf. En dat werkt – als je eerst diep genoeg bent gegaan.)

Hondenbaan

Na de laatste blog Kunst kaatst terug heb ik van mijzelf lik op stuk gekregen: van kunst maken wordt je nogal eens op jezelf teruggeworpen. En toen hadden we het nog niet eens over Tante Corona samen met halve of hele Ome Lockdowns. Die deden daar nog eens een schep of wat bovenop… beste uitdaging, dat is voor niemand een nieuwtje. En alle plannen veranderd. Geen modellen, geen atelierbezoek. Nu eenmaal.

Dus ik nam dit voorgaande allemaal maar als ’tips voor een lockdown – van the mountain Yogi in de sneeuw’. Wij hoefden gelukkig niet in de sneeuw en kou.

En hoe een hondenbaan nog iets goeds kan opleveren: een nieuw soort vrijheid en stapels vers werk. Volgt.

Nog wat meer Himalaya? Zie: Namasté