Kunst – Wat is het grote plaatje?

Kunst – Wat is het grote plaatje?

Wat bindt zoveel kunst, in alle ogenschijnlijke gevarieerdheid?

Wat kunst bindt en ook zo wezenlijk maakt, is de aandrift ervan om de menselijk puzzel op te lossen. 

De grote puzzel van ‘Wat doe ik hier eigenlijk?’, via ‘Wat een raaskallende nonsens is dit leven,

ik zie er geen gat in.’ tot en met ‘Help ik ga dood’… 

De puzzel

Een beeld, een handeling, muziek, een dans: het is zoveel krachtiger dan geformuleerde theorie, concepten en overtuigingen.

Ook die van de maker zelf. Bewust of onbewust.

En ze verraden waar de kunstenaar in wezen mee bezig is. Kijk, daar is de puzzel. En kijk, daar doemt de oplossing op.

Altijd anders dan wat je verwacht of zoekt.

De oplossing

Net zoals eens droombeeld soms een oplossing kan brengen voor een probleem, waar men zich zelf nauwelijks bewust van is.

Het kan jaren duren voordat iemand zelf inziet wat zij of hij zelf heeft uitgedrukt. Maar het gebeurt.

En soms gebeurt het tijdens het maken zelf. 

En dan blijk het werk de eigen helpende hand te zijn. En soms die voor anderen.

Ik zal vast de slimste niet wezen, maar het is mij al eens overkomen. Verbazing, opluchting en plezier. 

Het lijkt zo weerloos

En dat is meteen de grote kracht van alle kunst: zelfs ondanks de schepper zelf onthult ze. 

Soms de kleinheid, maar soms ook de grootsheid. Van de mogelijkheden die wij allemaal bezitten.

Kunst is een kracht die zich volstrekt onttrekt aan opgelegde normen en doeleinden.

Ze staat los van kritiek of economische belangen – al geldt dat niet altijd voor de kunstenaars zelf.

Maar het leeft

Ze ontstaat gerust daar waar niemand het ooit ziet, of waar niemand begrijpt dat het werkelijk als kunst te benoemen is.

In een oertijd krast er iemand in een steen. In pure armoede strooit er iemand zandpatronen in een hut.

Het ritme van het fijnstampen van voedsel wordt een lied, een dans.

Zelfs een verloren potscherf in het zand vertelt. Verdwenen in vergeten cryptes, weggemetseld, of ergens onder water, het is er.

Het kan niet stuk

Werkstukken kunnen verboden worden, vernietigd worden, verdwijnen, maar creatieve energie verdwijnt niet. 

Ze leeft ook ondanks dat maker noch publiek beseft wat er gebeurt, en soms blijft ze ongezien of niet herkend.

Of nooit benoemd, als iets van belang, als iets dat werkelijk relevant is. Vergeten. Gestolen. Een artefact uit een onbegrepen cultuur.

En soms zelfs: nooit tastbaar geworden, nooit tot stand gebracht. Maar – het was er weer – even.

Niets geheimzinnigs

Het is geen kracht die van buitenaf komt, er zijn geen goden die het inblazen, er is geen voodoo die dat bewerkstelligt.

Het is ingeweven in ons menszijn. Onverbrekelijk met ons verbonden. En het bindt ons.

Het is van iedereen en voor iedereen. Hoe het ook uitpakt, in welke vorm ook.

Het is subtiel misschien, maar altijd vol leven. 

Wie zal het dan tonen? Wie zal het merken of zien?

Hier en daar. Iemand.

Iemand, die behoefte heeft aan een beetje zicht op die puzzel – en de oplossing daarvan.

Soms is dat maar een moment – soms is dat woordeloos. Een verrassing.

Merken dat er vertrouwen bestaat.

Dat lijkt futiel, maar vergis je niet in de waarde er van

En het is altijd aanwezig als een energie, een potentie, klaar om los te breken uit de verstarring

die ons angstige brein ons oplegt.

Alles draait om de keuze die er gemaakt wordt, daarin ligt de kans: ga je er op in of niet.

‘Wat vind ik er van’ of  ‘Wat vind ik hier in’

Let op jezelf of je de juiste vraag stelt. Het is de enige kans. Om groter te groeien dan je was.

Kijk. Zie. Voel. Erken.

En ontsnap.

Kunst – is het grote plaatje

(Met de blogs over kunstenaars en hun kunst probeer ik dat concreet te maken. Zie bijvoorbeeld de volgende blog:

Niks dan kleur en humor – maar diepzinnigheid zat. Grayson Perry meets Desiderius Erasmus)

Hierbij: detail van Uitbloeiende tulp, (ook een pracht) pastel, 26/ 5/ ’21.