Bij Heyboer thuis
Bij Heyboer thuis
Bij Heyboer thuis. Daar ben ik van tijd tot tijd aan het werk. Volkomen tegengesteld aan wat je zou verwachten: soms met een tablet. Anton Heyboer had in het geheel geen behoefte aan computers en dergelijke. Hij wantrouwde de kracht waarmee de buitenwereld zich dan kon manifesteren en een extra stoorzender zou blijken. Dat Lotti toch bevochten heeft dat er een computer in huis kwam, heeft gelukkig tot twee fraaie websites geleid.
Op de proef
Begin en groei, dat bestaat, maar ook verval en einde bestaan. Duh. Meestal doen wij van alles om verval tegen te gaan of te ontkennen.
Maar Anton Heyboer stelde zichzelf en zijn vrouwen voortdurend met ‘het verval’ op de proef. En dat had een reden.
Hij omringde zich met wat oud en afgedaan was. ‘Het moet niet te gemakkelijk gaan allemaal, hè!’ kun je hem horen zeggen in het begin van een video (In kleur bij God thuis), terwijl hij half struikelt over de rommel op hun erf in Den Ilp. Verval als uitdaging. Niks ontkenning van het einde. Een mensenleven in een notendop.
Maar dan niet als slachtoffer van wat er mis gaat, maar als bewust gezochte uitdaging. Hij wist, dat aanvaarden de grootste kracht opleverde.
Juist te midden van alle moeilijkheden kon hij zijn geestkracht en creativiteit het best ervaren.
De kern van de zaak
Dat dit volkomen tegengesteld lijkt aan wat wij meestal van het leven proberen te maken, lijkt hem, als enkeling, dus tot excentriek te bestempelen. Hij was echt geen heilige, maar wat als hij nou eens stiekem gelijk had? Hij wist een weg te vinden waardoor hij zich volkomen kon ontplooien – against all odds. En intussen ook nog worstelend met zijn geestesziekte.
Juist als het moeilijk werd, dan wist hij waar de kern was. Alles draait om authentiek zijn, puur en echt leven. En dat probeerde hij uit te leggen in zijn etsen. Punt 4 van zijn systeem. En met zijn vrouwen. In zijn gesprekken. In zijn hele manier van leven.
Als ‘uitzondering op de regel’ had hij het gevoel zichzelf en de zijnen te moeten afschermen van de ‘gewone’ manier van doen: de wereld. Zo noemde hij die. Die was voor hem niet meer oorspronkelijk of waarachtig. Door onze pogingen om alles leuk, mooi en gezellig te houden. Ons blind te staren op regeltjes. Hoe het ‘hoort’. Door de werkelijkheid te verdoezelen.
Echt
Het was te moeilijk om die kern te beschermen tegen zo enorm veel invloeden. Daarom sloot hij de deuren maar. Afkeer van de onechtheid van de mens. Keerde zich ook af van de kunstwereld, waar alles om investeringen en geld verdienen draait:
Allemaal niet echt. Hij walgde ervan.
En in die wereld van bouwsels van oude balken, zachtjes wegzinkend in het moeras, sta ik dan te tekenen. Het is er koud, op sommige plekken. Ook al schijnt het zonnetje buiten. Het is er donker. Geen ramen. (In het stille moment)
Toch voel ik leven daar, een vrije geest.
Mislukken als oplossing
‘Solutions are fiction’. Kijk dit hele oude videootje eens: She and she as one. Het is de kunst om alles dat voor de hand ligt los te laten. Radicaal.
Heeft niemand zin in.
Tablet
Nu kun je met een tablet wel heel pure en rake enkele lijnen maken, met wat pixeltjes. Maar dat ruikt al niet meer naar de aarde, naar teer en honden. Het knispert niet van zand en zweet. Of van verrotting.
Of het oer en authentiek genoeg zal blijken te zijn? Er bestaan grotschilderingen van meer dan tienduizenden jaren oud, en die leven nog steeds volledig. (Waar komt kunst eigenlijk vandaan?)
Welk werk heeft de kracht om stand te houden tegenover het verval en de verwarring?
Hierbij: Enkele van de werkstukken die ik bij Heyboer thuis maakte. Op een tablet. Met pixels. Kijk voor meer Heyboer hier.
Meer: De website van Lotti over Anton Heyboer. Ik schreef dit in 2016. Inmiddels komt er weer van alles tot bloei daar, in ‘Huize Heyboer’. Against all odds.