Waar inspiratie vandaan komt – a midnight song

Waar inspiratie vandaan komt – a midnight song

In de Elleboogkerk in Amersfoort: de korte expositie met het werk van fotografe Jolanthe Lalkens in samenwerking met Sally Pittman A midnight song.  (En inderdaad, de Elleboogkerk, dat was  voorheen het Armandomuseum waar in die dramatische brand is geweest, kijk hier.) 

In de stille kerk hoog tegen de wanden Jolanthes foto’s van slapende mensen, naakt in hun overgave aan slaap en droom, onschuldig en kwetsbaar, in een haast hemels licht.

En daaronder op de vloer van de kerk staat het contrast van Sally: een rij doorschijnende foto’s, donker als het duister van middernacht. Waar, als het licht er doorheen schijnt, toch weer uitzicht gloort. Of misschien beeldt het de schoonheid van de nacht uit.

Licht, donker en dan toch weer licht

Wellicht zijn dat wel de wijdvertakte, soms angstige dromen van de slapers. Overgeleverd aan demonen, of aan verdriet en gemis.

Een duister – waar je toch soms onverwacht dwars doorheen lijkt te kunnen kijken. Er is een lichtpunt in de nacht.

Een gedicht Midnight song, uitgangspunt, lijkt te nodigen tot het genieten van wat er nauwelijks zichtbaar of hoorbaar is – als alles in duisternis is gehuld. 

Is dat een genieten van de schoonheid van de nacht? Is dat hoop? Is het de kans voor de verbeelding? Of is dit de plaats waar inspiratie, waar intuïtie zich manifesteert?

Dat laatste, dat is waar kunst vandaan komt. Maar het is zo subtiel, je moet wel opletten anders ontglipt het je.

En of het zich werkelijk midddenin de nacht aandient, dat weet ik niet.

Als je spekkie nog slaapt

Veel eerder dan van de charme – of de dromen – van middernacht komen bij mij ideeën in de momenten vlak voor het wakker worden, tegen de dageraad aan.

Als je langzaam ontwakend nog nauwelijks beseft wie of waar je ook alweer was. Bij ons thuis heette dat: ‘ Als je spekkie nog slaapt’.

(Eindelijk) geen zwarte nacht meer, maar toch ook nog geen dag: totale vrijheid.

Dat zijn momenten van grenzeloosheid en verrassingen: als je betweterige , dwingende ego nog niet is gewekt. 

Zo zie je het wel, zo zie je het niet

En hoe onsamenhangend het soms ook lijkt, want iedereen drukt het anders uit, beleeft het anders: overal zie ik kunst die datzelfde verhaal vertelt, het is dezelfde lijn.

En die lijn houdt het zaakje – houdt alle zaakjes – bij elkaar. Soms laat kunst zien waar het vandaan komt, ongeveer zoals bij deze korte expositie, en ik meen het vaker te zien opduiken.

Zou mooi zijn als het iets bewuster werd, bij wie dat wil, omdat daar nu juist de goeie ideeen vandaan komen. Maar je ziet het pas als je het doorhebt.

Fotograaf Robert Jan Stokman maakte er deze (kijk hier) zeer toepasselijke foto: regelrecht uit de Twilight Zone. Me like.   Twilight Zone? (kijk hier)

Ook beeldhouwster Lotta Blokker, die lijdt aan slapeloosheid, heeft het erover, kijk deze documentaire over Het Wolfsuur. Al spreekt zij niet over middernacht, maar over de tijd vlak voor de dageraad.

Dat deze site zo donker is, is mijn kleine ode aan dat ongrijpbare niemandsland van nacht en schemering. Dat is vol verrassingen – waar we met ons verstand niet bij kunnen.

Voor mijn twee Friezen Tsjimme en Andries